หลักการและเหตุผล

               พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระราชดำริและพระราชทรัพย์ให้ดำเนินงานโครงการหลวงมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2512 เพื่อพัฒนาการเกษตรที่สูงลดการปลูกพืชเสพติด และการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำลำธาร โดยมีพระราชประสงค์จะทรงช่วยเหลือราษฎรบนพื้นที่สูงในท้องถิ่นทุรกันดารให้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ดังนั้น พระองค์จึงทรงส่งเสริมการจัดตั้งสหกรณ์ในพื้นที่โครงการหลวงเพื่อฝึกให้เกษตรกรรู้จักวิธีดำเนินงานของระบบสหกรณ์และเกิดทัศนคติเห็นความสำคัญของการมีสหกรณ์ที่จะช่วยอำนวยประโยชน์ในด้านต่าง ๆ เช่น ประหยัดค่าใช้จ่ายในด้านการใช้เครื่องมือเครื่องจักรมาช่วยในการขายพืชผลให้ได้ราคาสูงขึ้น ดีกว่าต่างคนต่างขาย และยังช่วยให้ได้เงินทุนมาให้สมาชิกกู้ยืม เนื่องจากแหล่งการผลิตการขนส่งพืชผลไปขายยังตลาดได้เห็นพลังของการรวมกลุ่ม ซึ่งจะเกิดอำนาจในการเจรจาต่อรองเงินกู้ ให้ความเชื่อถือสหกรณ์มากกว่าเกษตรกรรายบุคคล นอกจากนี้ระบบสหกรณ์ยังเป็นพื้นฐานของการสร้างระบอบประชาธิปไตย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชประสงค์ให้นำระบบสหกรณ์ไปใช้ให้แพร่หลายในสถาบันทุกหมู่เหล่า ซึ่งจะช่วยให้เศรษฐกิจของประเทศเป็นปึกแผ่นมั่นคง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะการครองชีพ มุ่งเน้นให้พออยู่พอกินและพัฒนาไปสู่การอยู่ดี กินดี ให้แก่ประชาชนในชนบท โดยเฉพาะสาขาเกษตรกรรมที่เน้นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมยั่งยืน รวมทั้งในด้านการป้องกันและลดความเสียหายจากภัยธรรมชาติต่าง ๆ การพัฒนางานเกษตรที่สูง และช่วยเหลือราษฎรชาวไทยภูเขาซึ่งอาศัยอยู่ในพื้นที่หุบเขา หรือพื้นที่ตามเชิงเขาที่มีความลาดชัน อยู่ในถิ่นทุรกันดารห่างไกลชุมชน ซึ่งพื้นที่จะมีความสูงจากระดับน้ำทะเลกว่า 800 เมตร เป็นส่วนใหญ่ให้มีการลดการปลูกฝิ่นอนุรักษ์ป่าต้นน้ำลำธารและช่วยเหลือราษฎรชาวไทยภูเขาให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ซึ่งในปี พ.ศ.2564 กรมส่งเสริมสหกรณ์ ได้ดำเนินโครงการ/กิจกรรมภายใต้โครงการพัฒนาพื้นที่โครงการหลวง 3 โครงการ ดังนี้

1. โครงการส่งเสริมสหกรณ์ในพื้นที่โครงการหลวง

2. โครงการส่งเสริมสหกรณ์ในพื้นที่พัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง

3. โครงการส่งเสริมสหกรณ์ในพื้นที่พัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงเพื่อแก้ปัญหาพื้นที่เฉพาะ

วัตถุประสงค์ของโครงการ

     1. เพื่อดำเนินการตามพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงมีพระราชประสงค์จะช่วยชาวเขาให้ช่วยตนเองในการปลูกพืชที่มีประโยชน์และมีมาตรฐานความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

     2. เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะการครองชีพมุ่งเน้น ให้พออยู่ พอกิน และพัฒนาไปสู่การอยู่ดี กินดี ให้แก่ประชาชนในชนบท โดยเฉพาะสาขาเกษตรกรรมที่เน้นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมยั่งยืน รวมทั้งในด้านการป้องกันและลดความเสียหายจากภัยธรรมชาติต่าง ๆ 

  สถานที่ดำเนินการ

	กรมส่งเสริมสหกรณ์
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัด 11 แห่ง
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดเชียงใหม่
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดเชียงราย
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดแม่ฮ่องสอน
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดลำปาง
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดลำพูน
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดพะเยา
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดน่าน
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดตาก
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดกำแพงเพชร
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดกาญจนบุรี
	สำนักงานสหกรณ์จังหวัดเพชรบูรณ์

กลุ่มเป้าหมาย

สหกรณ์ จำนวน 57 สหกรณ์

กลุ่มเกษตรกร จำนวน 2 กลุ่ม

กลุ่มเตรียมสหกรณ์ จำนวน 4 กลุ่ม

กลุ่มอาชีพ จำนวน 12 กลุ่ม

หมู่บ้าน จำนวน 24 แห่ง

กิจกรรมและวิธีการดำเนินการ

1. จัดทำแนวทางการดำเนินกิจกรรมโครงการพัฒนาพื้นที่โครงการหลวง ดังนี้         

          1.1 แนวทางการส่งเสริมสหกรณ์/กลุ่มเกษตรกร/กลุ่มเตรียมสหกรณ์/กลุ่มอาชีพ/กลุ่มหมู่บ้าน   

          1.2 แนวทางการดำเนินการจัดจ้างเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานของสหกรณ์ประกอบด้วยภารกิจ หน้าที่และอื่น ๆ รวมถึงวิธีการเบิกจ่ายเงินอุดหนุน

          1.3 แนวทางการจัดซื้อจัดจ้างและเบิกจ่ายเงินอุดหนุนลักษณะลงทุนของสหกรณ์                           

2. จัดทำคำอธิบายตัวชี้วัดระดับกิจกรรมหลักที่ 1-3 (KPI Template) และบรรจุไว้ในแนวทางในการดำเนินโครงการฯ ตามข้อ 1

3. ประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมโครงการพัฒนาพื้นที่โครงการหลวง เช่น สำนักงาน กปร. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มูลนิธิโครงการหลวง ที่ปรึกษากรมส่งเสริมสหกรณ์ กรมตรวจบัญชีสหกรณ์ สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง ศูนย์พัฒนาโครงการหลวง และอื่น ๆ เพื่อให้การส่งเสริมการดำเนินกิจกรรมสหกรณ์ในพื้นที่โครงการฯ เป็นไปตามวัตถุประสงค์ เป้าหมาย และตัวชี้วัด

4. อำนวยการ ประสานงาน แนะนำ ส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินงานแก่สำนักงานสหกรณ์จังหวัด

5. จัดประชุมคณะทำงานส่งเสริมกิจกรรมสหกรณ์ในพื้นที่โครงการหลวง (จำนวน 3 ครั้ง ๆละ 1 วัน จำนวน 30 คน)

6. จัดโครงการประกวดสหกรณ์และบุคคลดีเด่นในพื้นที่โครงการหลวง

     - จัดประชุมคณะกรรมการคัดเลือกสหกรณ์และบุคคลดีเด่นในพื้นที่โครงการหลวง (จำนวน 2 ครั้ง ๆละ 1 วัน จำนวน 40 คน) 

     - จัดประกวดสหกรณ์และบุคคลดีเด่นในพื้นที่โครงการหลวง (จำนวน 1 ครั้ง)                                     

7. จัดโครงการประชุมเชิงปฏิบัติการผู้ปฏิบัติงานส่งเสริมสหกรณ์ในพื้นที่โครงการหลวง (จำนวน 1 ครั้ง ๆ ละ 3 วัน จำนวน 200 คน)

8. ติดตาม เร่งรัดการดำเนินการจัดซื้อจัดจ้างและเบิกจ่ายเงินอุดหนุน                                           

9. จัดทำฐานข้อมูลการใช้ประโยชน์ พร้อมปริมาณการใช้ประโยชน์จากอุปกรณ์ที่ให้การสนับสนุนปี พ.ศ. 2564 เป็นรายสหกรณ์

10.ประสานกับศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อปรับปรุงการจัดเก็บฐานข้อมูลอุปกรณ์/สิ่งก่อสร้างที่ได้รับการสนับสนุนจากกรมส่งเสริมสหกรณ์ในปี 2564 และที่ผ่านมาพร้อมทั้งจัดทำรูปแบบรายงานผลการใช้ประโยชน์ที่เป็นปัจจุบัน

11. ติดตามผลการดำเนินโครงการฯ แนะนำแนวทางแก้ไขปัญหาในการส่งเสริมสหกรณ์/กลุ่มเกษตรกร/กลุ่มเตรียมสหกรณ์ ในพื้นที่โครงการฯ ของสำนักงานสหกรณ์จังหวัดให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ เป้าหมายและตัวชี้วัด (57 สหกรณ์ 2 กลุ่มเกษตรกร 4 กลุ่มเตรียมสหกรณ์ 12 กลุ่มอาชีพ 24 หมู่บ้าน)          

     - โครงการส่งเสริมสหกรณ์ในพื้นที่โครงการหลวง (เชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน พะเยา แม่ฮ่องสอน ตาก)

     - โครงการส่งเสริมสหกรณ์ในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง (น่าน กำแพงเพชร  กาญจนบุรี เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน เชียงราย ตาก ลำปาง เพชรบูรณ์)                  

     - โครงการส่งเสริมสหกรณ์ในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงเพื่อแก้ปัญหาพื้นที่เฉพาะ (เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน ตาก)

12. ออกแบบรายงานผลการดำเนินโครงการพัฒนาพื้นที่โครงการหลวง ได้แก่ผลการเบิกจ่ายงบประมาณรายเดือน

          ผลการจัดซื้อจัดจ้างรายการเงินอุดหนุน ผลการใช้ประโยชน์จากอุปกรณ์ ปีงบประมาณ พ.ศ.2564

          ผลการใช้ประโยชน์จากอุปกรณ์/สิงก่อสร้างที่เคยได้รับการสนับสนุนจากกรมส่งเสริมสหกรณ์

          ผลการดำเนินโครงการรายเดือน ฯลฯ และบรรจุไว้ในแนวทางในการดำเนินโครงการฯ ตามข้อ 1

          เพื่อให้สำนักงานสหกรณ์จังหวัดใช้ในการรายงาน                                                    

13. จัดทำสรุปรายงานผลการดำเนินงานโครงการพัฒนาพื้นที่โครงการหลวง เสนอผู้บริหารกรมส่งเสริมสหกรณ์

	เล่มสรุปผลการดำเนินโครงการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาศักยภาพและเสริมสร้างความเข้มแข็งของสหกรณ์ในโครงการพัฒนาพื้นที่โครงการหลวง 15-16 มีนาคม 2566
	โครงการพัฒนาพื้นที่โครงการหลวง พ.ศ. 2565

ข้อมูลจาก : กองประสานงานโครงการพระราชดำริ กรมส่งเสริมสหกรณ์

     หมายเลขโทรศัพท์ : 0 2281 6698